Ἀπὸ Βισάλτη σήμερα μία μικρὴ περιήγησις στὸν τότε καὶ στὸν τώρα Μεσαίωνα. (Λὲς καὶ δὲν ἔφυγαν ποτὲ ἀπὸ ἐδῶ οἱ καταστροφεῖς τοῦ Ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦς!)
Προσωπικῶς δὲν πικραίνομαι πλέον. Δὲν ἔχει νόημα.
Ξέρω. Κι ἐφ’ ὅσον ξέρω, σίγουρον εἶναι ἕνα.
Ὅσα κι ἐὰν κάνουν, τὴν Ἑλλάδα μάχονται!
Ἀλλά… Αὐτὸ εἶναι τὸ πρόβλημά τους.
Κι ἐκεῖ εἶναι ἡ παγίδα τους.
Ιεροί τόποι των Ελλήνων – Αρχαία Ίτωνος
Φωτογραφικο υλικό από Ιερούς Τόπους που εμείς δεν ξεχάσαμε…
Toυ Τροφώνιου
Μια μικρή αναφορά στην αρχαία πόλη Ίτωνο.
Στα βορειοδυτικά του Αλμυρού Μαγνησίας στις παρυφές του όρους Όθρυς, βρίσκεται ένα χριστιανικό εκκλησάκι ενός αγίου, που και αυτό φυσικά είναι χτισμένο πάνω από αρχαίο Ιερό. Στο εκκλησάκι αυτό υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη αρχαίου Δωρικού Ναού που οι πιστοί της νέας θρησκείας έχουν μετατρέψει σε παγκάκια. Κοντά εκεί υπάρχει ένα πολύ παλιό πηγάδι με αρχαία μάρμαρα στα πλαϊνά του που επίσης έχει χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο.
Τα σημαντικότερα κομμάτια του αρχαίου Ναού (πιθανότατα της Ιτωνίας Αθηνάς) φυσικά έχουν χτιστεί σαν πρόσθετα πάνω στο χριστιανικό με απίστευτη όπως πάντα κακογουστιά και κακοτεχνία και δίχως ίχνος σεβασμού στα Ιερά του αρχαίου Ελληνικού κόσμου. Βέβαια αυτά γίνανε τα παλαιότερα χρόνια, τότε που δεν υπήρχε έλεγχος και αρχαιολογική υπηρεσία, ενώ σήμερα που υποτίθεται ο πολιτισμός έχει ‘’ανθίσει/εξελιχθεί’’ και το ενδιαφέρον των Ελλήνων θα έπρεπε να στρέφεται στους αρχαίους προγόνους τους μήπως και μάθει τελικά γιατί όλοι στον κόσμο τους θεωρούν τόσο σημαντικούς, τα πάντα βρίσκονται σε μια συνεχή λήθη και αποβλάκωση.
Ο Δήμαρχος σε συνεργασία με τους αρχαιολόγους και την χριστιανική εκκλησία θα έπρεπε να συμφωνούν πλέον το να
μετακινήσουν/χτίσουνε το εκκλησάκι λίγο ποιο πέρα έτσι ώστε να γίνουν οι πρέπουσες ανασκαφές και αναστηλώσεις στο αρχαίο Ιερό για να χαίρονται το κάλος της αρχαίας Ελλάδας και οι επόμενες γενιές δίχως να βλέπουν ερείπια και να αναπαυτούν επιτέλους οι αρχαίοι μας πρόγονοι που μαρτύρησαν εκεί από τα βέβηλα χέρια των βαρβάρων. Δυστυχώς όμως, τα από πάνω λόγια φέρνουν μόνο στιγμιαίο πικρό γέλιο αφού οι βάρβαροι δεν έφυγαν ποτέ από την Ελλάδα από τότε που ήρθαν, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία και έχω φύγει από το θέμα.
Στο βουνό λίγο ποιό πάνω από το εκκλησάκι, σε δύσβατο δρόμο βρίσκεται η αρχαία Ιτωνος που από την πόλη σώζεται μόνο η οχύρωσή της (κάποια σημεία μόνο) και διακρίνονται επίσης τομές και λακκούβες στο έδαφος που έχουν γίνει μάλλον από αρχαιοκάπηλους. Την αρχαία Ίτωνο την αναφέρει και ο Όμηρος. Ο πρώτος οικιστής ήταν ο Ιτωνας, γιός του Αμφιτρύωνα και εγγονός του Δευκαλίωνα. Σε πολέμους που γίνονταν στην περιοχή πολλοί ήταν αυτοί που κατέφευγαν για άσυλο στο Ιερό της Αθηνάς ή για να αφήσουν ένα ανάθημα στην Θεά, όπως πχ η πανοπλία ενός Γαλάτη που την πρόσφεραν οι Έλληνες μετά από μια νικηφόρα μάχη. Στα ανατολικά της πόλης φαίνεται το κατάφυτο Πήλιο και ο Παγασητικός κόλπος και στα δυτικά ένα μέρος του Θεσσαλικού κάμπου.
Η πόλη είναι μικρή αλλά σε στρατηγική θέση, κυκλικά χτισμένη γύρω από την κορυφή του λόφου. Οι ελάχιστες πληροφορίες που έχουν σωθεί από τον Στράβωνα και τον Παυσανία μας λένε κυρίως για το Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς. Εκτός από την λατρεία της Ιτωνίας Αθηνάς στην Θεσσαλία, λατρεύονταν επίσης και στην Βοιωτία ως Θεά του πολέμου, στην Αθήνα, στην Αμοργό αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Η λατρεία της στην Θεσσαλία είχε σχέση με τις καλές τέχνες, ιδιαίτερα την ποίηση όπως αναφέρει ο λυρικός ποιητής Βακχυλίδης, αλλά και με χθόνιο χαρακτήρα όπου σχετίζονταν με τον κύριο του κάτω κόσμου.. (Βισάλτης)
Ηλεκτρονική έκδοση(με πλούσια θεματογραφία)του περιοδικού ΙΔΕΩΝ ΑΝΤΡOΝ
___Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.
Γνωρλιζω καλὰ τὸν χῶρον καὶ ὡς ἐκ τούτου λέγῳ ὅτι τὸ ἄρθρον γραφὲν διὰ χειρὸς ἐμπαθοῦς καὶ φανατικοῦ ἶναι ἐλλειπές καὶ ἐν πολλοῖς ἀνόητον. Διότι ὑπάρχουν πολλὰ εἰς τὸν χῶρον ἄξια ἀναδείξεως τὰ ὁποία βεβαίως δυστυχῶς παραλείπονται διὰ νὰ ἀναδειχθοῦν τὰ ἐπουσιώδη.
Δῆλα δή Νικόλαε δὲν ἰσχύουν τὰ παραπάνω; Ἔχουν ἀναδειχθεῖ (ἢ ἔχουν περιθώριον νὰ ἀναδειχθοῦν) ὅλα τὰ εὑρήματα; Ἢ μόνον τμῆμα τους; Καί γιατί;
Ἄλλα ἔγραψα ἐγώ. Βεβαίως καὶ πρέπει νὰ ἀναδειχθοῦν κατὰ τὸ δυνατόν, ἀλλὰ καὶ πάλι ἐρωτῶ τὶ εἴδους ἀντικειμενικὴν πληροφόρησιν δύναται κανεὶς νὰ ἔχῃ ἀπὸ νοῦν κολλημένον εἰς κάθε εἴδους ἰδεοληψίαν. Ὑπάρχει ἕνας ἀπίθανος ἀριθμὸς ἀρχαιολογικῶν χώρων εἰς τὴν Ἑλλάδα ἐκ τῶν ὁποίων πολλοὶ εἶναι τελείως ἀφημένοι εἰς τὴν τύχην των ἐνῶ ἄλλοι ἐπὶ ματαίῳ ἀναμένουν περαιτέρω ἀνασκαφικὰς ἐργασίας καὶ τοῦτο ὄχι λόγῳ ὑπάρξεως κάποιων ναῶν ἤ ἄλλων τοιούτων ἀηδιῶν ἀλλὰ ἐξ ἀβελτηρίας, ραθυμίας ἤ κάποιας ἀδυναμίας τῶν ἐπιχωρίων ἀρχαιολογικῶν ὑπηρεσιῶν. Εἶναι δὲ ἀληθὲς ὅτι πολλοὶ ἀρχαιολογικοὶ χῶροι ἔχουν ἐντοπισθῆ ἀπὸ τὴν ὕπαρξιν ἐξωκλησίων καὶ οὐδέποτε ἔχουν ἀνασκαφεῖ διὰ τοὺς ἀνωτέρω λόγους ἐνῶ ἀντιθέτως ἔχουν δεχθεῖ ἐπισκέψεις τυμβωρύχων καὶ ἀρχαιοκαπήλων. Ὁ ἴδιος πάντως εἶμαι εὐγνώμων εἰς τοὺς περισσοτέρους ὀρθοδόξους ναοὺς τῶν ἀρχαιολογικῶν χώρων διὰ πολλούς λόγους, εἷς ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι ἡ ὕπαρξις ἐπιγραφῶν ἐπὶ τῶν ἀρχαίων λίθων οἱ ὁποῖοι ἐχρησιμοποιήθησαν διὰ τὴν ἀνέγερσίν των. Ὁ ἴδιος ἔχω εἰς τὴν προσωπικήν μου συλλογὴν χιλιάδας φωτογραφίας τοιούτων λίθων, προϊὸν προσωπικῆς μου ἐργασίας, αἱ ἐπιγραφαὶ ἐπὶ τῶν ὁποίων εἶναι πραγματικοὶ ἀδάμαντες ἐξ ἀπόψεως τόσον ἱστορικῆς ὅσον καὶ γλωσσολογικῆς. Νοῦς καθαρὸς χρειάζεται ἐδῶ.
Θεωρεῖς πὼς κάτι τέτοιο, ἡ ἐντοίχισις ἐπιγραφῶν, εἶναι τρόπος διατηρήσεως τῆς πληροφορίας; Ἢ μήπως κάτι τέτοιο εἶναι τρόπος καταδείξεως τῆς ὑπεροχῆς καὶ τῆς ἐπικρατήσεως;
Ἐπὶ τῆς οὐσίας, κατανοῶ τὸν θυμὸ τοῦ κάθε ἑνὸςποὺ ἀντικρύζει τὰ γεγονότα μὲ αὐτὸ τὸ πρίσμα καὶ τὴν ὀπτική. Ὅπως ἐπίσης κατανοῶ κι ἐσένα. Ἀλλὰ κάτι τέτοιο, ὡς πραγματικότης, πρέπει ἐπὶ τέλους νὰ παραδεκτοῦμε πὼς ἦταν ἡ ταφόπλακα τοῦ ἐλληνικοῦ πολιτισμοῦ. Κανονικὸς μεσαίων.
Γνωρίζω πὼς θὰ διαφωνήσῃς ἀλλὰ τὸ ζητούμενον δὲν εἶναι μία ἀκόμη διαφωνία μας. (Τὸ συνηθίζουμε κάποιες φορές.)
Εἶναι ἡ καταγραφὴ τῆς ἀληθείας. Κι ἐὰν ἀφαιρέσῃς τὸ μένος τοῦ γράφοντος, ἡ πραγματικότης παραμένει. Ἐξακολουθοῦν νὰ παραμένουν σὲ χῶρο ποὺ δὲν ταιριάζουν!
Δυστυχῶς δὲν ἔγινα κατανοητός. Συμβαίνουν καὶ αὐτά.
Αγαπητοί φίλοι
Νομίζω ότι κατά κάποιον τρόπο ερίζετε επί ματαίω. Άλλωστε η πληροφόρησή σας για τα περισσότερα θέματα σχετικά με το χώρο είναι ελλιπής. Κατ’ αρχάς το ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς δεν έχει εντοπισθεί, έχουν προταθεί όμως διάφορες πιθανές θέσεις, από την περιοχή της Σούρπης μέχρι τα Ζερέλια. Λίγο παρακινδυνευμένο δεν θα ήταν να γκρεμιστεί η εκκλησία για να γίνουν ανασκαφές,τη στιγμή μάλιστα που ρημάζουν άλλοι, εμφανείς και μείζονος σημασίας αρχαιολογικοί χώροι? Όσον αφορά τα “αρχαία μάρμαρα” και κυρίως τα παγκάκια, γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι προέρχονται από υλικά κατεδαφίσεως μετά το σεισμό του Αλμυρού (πιθανόν και από τον Άγιο Δημήτριο) , περισυνελέγησαν από κάτοικο του Αλμυρού και διαφυλάχθηκαν σε δικό του οικόπεδο, από όπου και μεταφέρθηκαν στον Άγιο Νικόλαο.( Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε πού βρίσκεται ο κύριος όγκος των αρχιτεκτονικών μελών του Αγίου Δημητρίου, σας πληροφορώ ότι έχουν χρησιμοποιηθεί για το μπάζωμα του χώρου όπου σήμερα γίνεται η λαϊκή). Μόνον 2-3 κομμάτια, στον περίβολο του ναού του Αγίου Νικολάου έχουν περισυλλεγεί από τον γύρω χώρο, όπου πιθανόν να υπήρχε κάποιο αρχαίο ιερό, οπωσδήποτε όμως, σύμφωνα και με την παράδοση,υπήρχε παλαιό μοναστήρι το οποίο καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε πριν την τουρκοκρατία. Στις αρχές του 20ου αι. όλη η περιοχή-πρώην τσιφλίκι Αποστολίδη- αγοράστηκε από νομάδες Σαρακατσάνους, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό χωριό Μπακλαλί και αποφάσισαν να δωρίσουν από κοινού μια έκταση και να οικοδομήσουν ένα εκκλησάκι στον τόπο από όπου, κατά την παράδοση, πέρασε ο Άγιος Νικόλαος. Το αρχικό αυτό εκκλησάκι κατέρρευσε με το σεισμό και ανοικοδομήθηκε με δωρεές των πιστών. Στη λαϊκή συνείδηση ο χώρος συνδέεται με θρύλους, παραδόσεις, θαύματα, πανηγύρια, εκδρομές και ξεφαντώματα, και γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικός για όλους τους κατοίκους της περιοχής του Αλμυρού. Λυπάμαι διότι ο επισκέπτης, πιθανόν προκατειλημμένος, είδε μόνο το αναπόφευκτο “κιτς” που συχνά οφείλεται στην υπερβολή του θρησκευτικού συναισθήματος και στις αποσπασματικές παρεμβάσεις στο χώρο, και δεν είδε τίποτε από όσα έγιναν για την καθαριότητα, την περίφραξη, την προστασία του δασυλλίου, τον ευπρεπισμό του ναού κλπ. Ίσως αγνοεί ποια ήταν η εικόνα του μόλις πριν μια δεκαετία. Πάντως, εάν πραγματικά ενδιαφέρεστε για την περιοχή, μπορείτε, εκτός φυσικά από τις δημοτικές αρχές, να απευθυνθήτε και στον θρησκευτικό-εξωραϊστικό Σύλλογο “ο Άγιος Νικόλαος” , ο οποίος έχει τη φροντίδα του χώρου (μέλη του, σε συνεργασία με το δήμο, με εθελοντική εργασία,εκτός των άλλων, καθάρισαν πέρυσι το μονοπάτι προς το Κάστρο) και με τις συγκεκριμένες προτάσεις σας, τον οβολό σας ή την προσωπική σας εργασία , να συμβάλετε στην αισθητική αναβάθμιση της περιοχής.
Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία, και επειδή ό,τι γράφω συνηθίζω να το γράφω υπεύθυνα και να το υπογράφω, ονομάζομαι Κεχαγιά Ευμορφία και είμαι απόφοιτος αρχοιολογίας και συνταξιούχος εκπαιδευτικός.
Εὐχαριστοῦμε γιὰ τὶς πληροφορίες. Εἶναι χρησιμότατες.
Πάντως, ἡ προσωπική μου ἄποψις εἶναι πὼς στὸ παρελθὸν ὑπῆρξε πράγματι συνειδητὴ καταστροφὴ τῶν ἀρχαιολογικῶν μας θησαυρῶν ἀπὸ φανατικοὺς ῥασοφόρους. (Γνωστόν τὸ «ἔς ἔδαφος φέρειν ἄλλως τε.) Κάτι ποὺ τὸ «ἀνακαλύπτουμε» διαρκῶς εἶτε μέσῳ ἐντοιχισμένων τμημάτων καὶ μελῶν, εἶτε ὅταν «βγαίνουν στὸ φῶς» κάποιες φορὲς ἀγάλματατα (κυρίως) κουτσουρεμένα στὴν ὄψι. (Παράδειγμα τὸ πρόσφατο εὕρημα στὴν Κόρινθο.)
Ἐπὶ τοῦ πρὸ κειμένου ὅμως, πολὺ πιθανὸν ἡ ἀρχὴ τοῦ τόπου νὰ θέλῃ πράγματι νὰ ἀναδείξῃ τὴν κληρονομιά της.
( Ἐσὺ Εὐμορφία, ὡς γνώστης τοῦ θέματος, θὰ μποροῦσες νὰ μᾶς διαφωτίσῃς περισσότερο φαντάζομαι. Ὅπως ἐπίσης νὰ μᾶς κρατᾶς ἐνήμερους γιὰ τὶς ὅποιες ἐξελίξεις.)
Τέλος, ἐὰν θέλουμε νὰ παραμένουμε δίκαιοι «κριτὲς» τῶν ἱστορικῶν γεγονότων, ὀφείλουμε νὰ τὰ ἀναγνωρίζουμε καὶ νὰ μὴν τὰ ἀπορρίπτουμε. (Θὰ ἐπικαλεσθῶ τώρα τὴν διδασκαλική σου ἰδιότητα, βάσει τῆς ὁποίας φαντάζομαι νὰ ἔχῃς ἀντιληφθεῖ πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ ἀληθὴς διδαχὴ τῆς ἱστορίας γιὰ τὰ παιδιά.)
Συνήθως, εἶτε λόγῳ ἀγνοίας, εἶτε λόγῳ σκοταδιστικῆς σκέψεως, εἶτε λόγῳ συνειδητῆς ἐπεμβάσεως στὴν ἀλλοίωσι τῶν ἱστορικῶν καταγραφῶν (κάτι τέτοιο δὲν ἔκανε κι ὁ Χίτλερ ὅταν υἱοθέτησε τὴν θεωρία περὶ ἀρίας φυλῆς;) καταλήγουμε νὰ ζοῦμε ἡμιμαθεῖς καὶ νὰ ἀγανακτοῦμε μὲ πράγματα ποὺ οὐδόλως ἀντιλαμβανόμαστε. Πολλὲς φορὲς μάλλιστα καταντοῦμε κοινότατοι ἐγκληματίες ἢ καὶ δολοφόνοι. Ἢ μήπως δὲν εἶναι ἔτσι;