Ἡ Πατρινέλλα

Η Πατρινέλα, γράφεται και Πατρινέλλα, είναι στην λαϊκή παράδοση το στοιχειό των Πατρών.
Αποτελείται από τμήματα δύο αγαλμάτων, ο κορμός και το κεφάλι, ακρωτηριασμένου γενειοφόρου ανδρός εντοιχισμένο σε κοίλωμα του κάστρου της Πάτρας.
Παλαιότερα ήταν ορατό από όλη την πόλη και στην λαϊκή παράδοση έπαιρνε μορφή γυναίκας και προστάτευε την πόλη.
Το άγαλμα βρίσκεται ακόμα και σήμερα στο νότιο τείχος του κάστρου αλλά δεν είναι πλέον ορατό, όπως παλαιότερα, λόγω δημοτικών κτιρίων που έχουν κτιστεί μπροστά του. Συνέχεια

Πασχίζοντας νὰ μᾶς κομματιάσουν σὲ …ἐπινενοημένα ἔθνη!!!

Βαρούσι στα Τρίκαλα, Βαρόσι στην Έδεσσα.

Πασχίζοντας νὰ μᾶς κομματιάσουν σὲ ...ἐπινενοημένα ἔθνη!!!1 Συνέχεια

Ὁ Γάμος τῆς Γιαννούλας…

[…] tο 1900 ἔνας Ἀθηναῖος δημοσιογράφος ἔγραφε, μὲ μιὰ δόση μελαγχολίας: «Αἱ Πάτραι δικαίως δύνανται νὰ εἶναι ὑπερήφαναι ὅτι αὐταὶ μόνον ἐν Ἑλλάδι καὶ τῇ Ἀνατολῇ […] κατέχουν τὰ σκῆπτρα, ὅσον ἀφορᾷ στὸν πανηγυρισμὸν τῶν Ἀπόκρεῳ». Συνέχεια

Μαστοριὰ καὶ μεράκι: λαϊκὴ παράδοσις καὶ λαϊκότης.

Παράθυρο μέ πέτρινο πλαίσιο στήν ὁδό Ἀντίκα. Τυπική εἶναι ἡ σιδεριά μέ ρόδακες καί λόγχη κατά τά πρότυπα τῆς Κωνσταντι­νουπόλεως.

Ἡ πόλη ἀνοικοδομεῖται τόν 19ο αἰῶνα ἀκολουθῶντας, σέ μεγάλο βαθμό, τά καθιερωμένα πρότυπα τῆς «ἀρχοντικῆς» ἀρχιτεκτονικῆς τῆς Βόρειας καί τῆς Κεντρικῆς Ἑλλάδας. Σέ πλήρη ἀντίθεση μέ τήν στέρηση καί τήν φτώχεια τῶν προηγουμένων τρομερῶν αἰώνων, οἱ πλούσιοι πλέον ἔμποροι καί ναυτικοί νοικοκυραῖοι ἀνοικοδομοῦν, μετά τόν 18ο αἰῶνα, τά σπίτια τους μέ τρόπο πού ὑπερβαίνει τίς ἁπλές στεγαστικές ἀνάγκες. Οἱ μακραίωνες αἰσθητικές παραδόσεις τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀναδύονται καί πάλι καί ἐμφανίζονται ὡς ἐπιλογές τῶν εὐπόρων νέων ρωμαίικων ἀστικῶν στρωμάτων, ἐκφραζόμενες βέβαια σύμφωνα μέ τίς αἰσθητικές ἀντιλήψεις καί τούς τρόπους τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, τῆς Δύσεως, ἀλλά καί τῆς εὐρύτερης Ἀνατολῆς. Εἶναι σημαντικό καί ἐπίκαιρο τό γεγονός ὅτι ἡ ἀνερχόμενη νέα ρωμαίικη καί ἐμπορευματική τάξη, –παρ’ ὅλη τήν γοητεία πού αἰσθάνεται γιά τόν μεγάλο ἀστικό πολιτισμό τῶν Εὐρωπαίων καί τόν δυτικό εὐρωπαϊκό πολιτισμό–, παραμένει προσηλωμένη στήν μακραίωνη παράδοση τοῦ βυζαντινοῦ κόσμου καί στήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Οἱ πλούσιοι ἔμποροι ζητοῦν τήν συνεργασία τῶν λαϊκῶν μαστόρων, οἱ ὁποῖοι ἐνσωματώνουν στήν πλούσια παράδοσή τους τούς τρόπους καί τίς ἀντιλήψεις πού ἔρχονται ἀπό Ἀνατολή καί Δύση, δημιουργώντας μία ὑβριδική ἀρχιτεκτονική. Συνέχεια

Θερινὸ Ἡλιοστάσιον. Οἱ φωτιὲς τοῦ Θέρους στὶς Εὐρωπαϊκὲς παραδόσεις.

Ἡ ἑορτὴ τοῦ θερινοῦ ἡλιοστασίου εἶναι πανάρχαια Παράδοση καὶ τελεῖται παντοῦ στὴν Εὐρώπη μὲ διάφορους τρόπους καὶ ἔθιμα. Ἂς κάνουμε μία περιήγηση στὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες νὰ δοῦμε πῶς…

Τὸ θερινὸ ἡλιοστάσιο ἑορτάζεται παντοῦ στὴν Ἑλλάδα μὲ τὰ ἔθιμα τοῦ Κλήδονα. Κατὰ παράδοση ἀνάβονται φωτιὲς καὶ ρίχνονται σὲ αὐτὲς στεφάνια ἀπὸ φυτὰ καὶ ἄνθη, ἐνῶ κατόπιν ὁ κόσμος διασκεδάζει πηδώντας ἀπὸ πάνω τους, συνήθως μὲ τὴν συνοδεία μουσικῆς. Τὸ ἄλμα πάνω ἀπ’ τὴν φωτιὰ τρεῖς φορὲς θεωρεῖται ὅτι θὰ φέρει καλοτυχία γιὰ τὸν ἐπόμενο χρόνο. Καὶ πιθανῶς κι ἐρωτικὲς περιπέτειες, ἀφοῦ γιὰ τοὺς ἀνύπαντρους ἄντρες ἦταν ἀνέκαθεν μία καλὴ εὐκαιρία νὰ τραβήξουν τὴν προσοχὴ τῶν κοριτσιῶν ποὺ τοὺς ἀρέσουν, φτιάχνοντας ψηλὲς φωτιὲς καὶ πηδώντας μὲ τόλμη πάνω ἀπ’ αὐτές. Ἄλλο ἕνα τοπικὸ ἐρωτικὸ ἔθιμο ἦταν ἡ συνήθεια τῶν κοριτσιῶν νὰ βάζουν σπόρους κάτω ἀπ’ τὸ μαξιλάρι τους τὸ βράδυ γιὰ νὰ ὀνειρευτοῦν τὸν μελλοντικὸ τους ἄντρα. Συνέχεια

Καπνομάγαζα καὶ καπναποθῆκες

Χαρακτηρίζουμε ὡς βιομηχανικά κτίρια τίς λεγόμενες καπναποθῆκες ἤ καπνομάγαζα τῆς Ξάνθης˙ τά κτίρια δηλαδή, ὅπου γινόταν ἡ ἐπεξεργασία καί ἡ ἀποθήκευση τοῦ καπνοῦ.

Ὁ καπνός εἶναι ἕνα ἰδιόμορφο προϊόν. Τό μονοετές θαμνῶδες φυτό τοῦ καπνοῦ (nicotiana) προέρχεται ἀπό τήν ἀμερικανική ἤπειρο, ἀπ’ ὅπου στίς ἀρχές τοῦ 16ου αἰώνα μεταφέρθηκε στήν Εὐρώπη. Καλλιεργεῖται γιά τό φύλλο του, ἀπό τό ὁποῖο παρασκευάζεται ὁ γνωστός καπνός καί τό τσιγάρο. Ἡ μικρόφυλλη ποικιλία τοῦ καπνοῦ, πού ὀνομάζεται ἀνατολική, φαίνεται ὅτι ἄρχισε νά καλλιεργεῖται στήν Θράκη κατά τόν 16ο αἰώνα, ὅταν τό κάπνισμα γοήτευσε τήν ἀριστοκρατία τοῦ Σαραγιοῦ καί ὁ καπνός πρόσθεσε μία ἀκόμη ἀπόλαυση γιά τήν ἄρχουσα τάξη τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Συνέχεια