ΚΕΙΜΕΝΟ (369d-e):

Ὦ Ἱππία, ἐγώ τοι οὐκ ἀμφισβητῶ μὴ οὐχὶ σὲ εἶναι σοφώτερον ἢ ἐμέ. ἀλλ’ ἀεὶ εἴωθα, ἐπειδὰν τις λέγῃ τι, προσέχειν τὸν νοῦν, ἄλλωστε καὶ ἐπειδὰν μοι δοκῆι σοφὸς εἶναι ὁ λέγων, καὶ ἐπιθυμῶν μαθεῖν ὅ,τι λέγει διαπυνθάνομαι καὶ ἐπανασκοπῶ καὶ συμβιβάζω τὰ λεγόμενα, ἵνα μάθω. ἐὰν δὲ φαῦλος δοκῆι μοι εἶναι ὁ λέγων, οὔτε ἐπανερωτῶ οὔτε μοι μέλει ὧν λέγει. καὶ γνώσει τούτῳ οὓς ἂν ἐγὼ ἡγῶμαι σοφοὺς εἶναι. εὑρήσεις γάρ με λιπαρῆ ὄντα περὶ τὰ λεγόμενα ὑπὸ τούτου καὶ πυνθανόμενον παρ’ αὐτοῦ, ἵνα μαθών τι ὠφεληθῶ.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (ὁμιλεῖ ὁ Σωκράτης):

Ἱππία, ἐγὼ βέβαια παραδέχομαι ὅτι ἐσὺ εἶσαι σοφότερος ἀπὸ μένα. Ὅμως πάντοτε συνηθίζω, ὅταν κάποιος λέει κάτι, νὰ στρέφω τὴν προσοχή μου (σ’αὐτόν), καὶ μάλιστα ὅταν ὁ ὁμιλητὴς μοῦ δίνει τὴν ἐντύπωση ὅτι εἶναι σοφός, καὶ ἐπειδὴ ἐπιθυμῶ νὰ μάθω τί λέει, ἐρευνῶ μὲ ἐρωτήσεις καὶ ἐπανεξετάζω καὶ συγκρίνω τὰ λεγόμενα, γιὰ νὰ μάθω. Ἂν ὅμως ὁ ὁμιλητὴς μοῦ δίνει τὴν ἐντύπωση ὅτι εἶναι ἀσήμαντος, οὔτε τὸν ξαναρωτῶ οὔτε μὲ ἐνδιαφέρουν ὅσα λέει. Καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ σχηματίσεις τὴ γνώμη ποιοὺς ἐγὼ θεωρῶ ὅτι εἶναι σοφοί, δηλ., θὰ βρεῖς ὅτι εἶμαι ἰσχυρογνώμονας ἀπέναντι στὰ λεγόμενα ἀπὸ αὐτὸν καὶ ὅτι ζητῶ ἀπὸ αὐτόν, γιὰ νὰ ὠφεληθῶ, ἂν μάθω κάτι.   

ΚΕΙΜΕΝΟ (372a-d): Σωκράτης: Ὁρᾷς, ὦ Ἱππία, ὅτι ἐγὼ ἀληθῆ λέγω, λέγων ὡς λιπαρής εἰμι πρὸς τὰς ἐρωτήσεις τῶν σοφῶν; καὶ κινδυνεύω ἓν μόνον ἔχειν τοῦτο ἀγαθόν, τἆλλα ἔχων πάνυ γε φαῦλα. τῶν μὲν πραγμάτων ᾗ ἔχει ἔσφαλμαι, καὶ οὐκ οἶδ’ ὅπῃ ἐστί. τεκμήριον δέ μοι τούτου ἱκανόν, ὅτι ἐπειδὰν συγγένωμαί τῳ ὑμῶν τῶν εὐδοκιμούντων ἐπὶ σοφίᾳ καὶ οἷς οἱ Ἕλληνες πάντες μάρτυρές εἰσι τῆς σοφίας, φαίνομαι οὐδὲν εἰδώς. οὐδέν γάρ μοι δοκεῖ τῶν αὐτῶν καὶ ὑμῖν, ὡς ἔπος εἰπεῖν. καίτοι τί μεῖζον ἀμαθίας τεκμήριον, ἢ ἐπειδάν τις σοφοῖς ἀνδράσι διαφέρηται;ἓν δὲ ἔχω θαυμάσιον ἀγαθόν, ὅ με σῴζει. οὐ γὰρ αἰσχύνομαι μανθάνων, ἀλλὰ πυνθάνομαι καὶ ἐρωτῶ καὶ χάριν πολλὴν ἔχω τῷ ἀποκρινομένῳ, καὶ οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος. οὐ γὰρ πώποτε ἔξαρνος ἐγενόμην μαθών τι, ἐμαυτοῦ ποιούμενος τὸ μάθημα εἶναι ὡς εὕρημα, ἀλλ’ ἐγκωμιάζω τὸν διδάξαντά με ὡς σοφὸν ὄντα, ἀποφαίνων ἃ ἔμαθον παρ’ αὐτοῦ. καὶ δὴ καὶ νῦν ἃ σὺ λέγεις οὐχ ὁμολογῶ σοι, ἀλλὰ διαφέρομαι πάνυ σφόδρα. καὶ ταῦτ’ εὖ οἶδ’ ὅτι δι’ ἐμὲ γίγνεται, ὅτι τοιοῦτός εἰμι οἷός περ εἰμι, ἵνα μηδὲν ἐμαυτὸν μεῖζον εἴπω.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (ὁμιλεῖ ὁ Σωκράτης): Βλέπεις, Ἱππία, ὅτι ἐγὼ λέω τὴν ἀλήθεια, ὅταν λέω πὼς εἶμαι ἰσχυρογνώμονας στὶς ἐρωτήσεις τῶν σοφῶν; καὶ φαίνομαι ὅτι ἔχω ἕνα καὶ μοναδικὸ αὐτὸ τὸ προτέρημα, ἐνῶ κατὰ τὰ ἄλλα εἶμαι βέβαια πολὺ ἀσήμαντος, διότι πέφτω ἔξω ἀπὸ τὸ πῶς εἶναι τὰ πράγματα καὶ δὲν ξέρω πῶς ἔχουν. Τρανὴ ἀπόδειξη αὐτοῦ ἔχω τοῦτο, ὅτι, ὅταν συναναστραφῶ μὲ κάποιον ἀπὸ σᾶς ποὺ φημίζεστε γιὰ σοφία καὶ ποὺ ὅλοι οἱ Ἕλληνες εἶναι μάρτυρες τῆς σοφίας σας, προφανῶς δὲν ξέρω τίποτε. Διότι φαίνεται ὅτι δὲν ὑπάρχει τίποτε κοινὸ ἀνάμεσα σὲ μένα καὶ σὲ σᾶς, γιὰ νὰ τὸ πῶ ἔτσι. Κι ὅμως ποιὰ ἀπόδειξη ἀμάθειας εἶναι μεγαλύτερη παρὰ ὅταν κάποιος φιλονικεῖ μὲ σοφοὺς ἄνθρώπους; Ὅμως ἔχω αὐτὸ τὸ ἀξιοπερίεργο προτέρημα ποὺ μὲ σώζει, δηλ., δὲν ντρέπομαι ποὺ μαθαίνω, ἀλλὰ ζητῶ νὰ μάθω καὶ ἐρωτῶ καὶ χρωστῶ περισσὴ εὐγνωμοσύνη σ’ ὅποιον ἀποκρίνεται καὶ ποτὲ μέχρι σήμερα δὲν στέρησα τὴν εὐγνωμοσύνη μου ἀπὸ κανέναν. Διότι ποτὲ μέχρι τώρα δὲν ἀρνήθηκα κάτι ποὺ ἔμαθα, ἐπειδὴ τάχα θεωρῶ πὼς τὸ μάθημα εἶναι δική μου ἐπινόηση. Ἀπεναντίας, πλέκω τὸ ἐγκώμιο ἐκείνου ποὺ μὲ δίδαξε, διότι κατὰ τὴ γνώμη μου εἶναι σοφός, παρουσιάζοντας ὅσα ἔμαθα ἀπὸ ἐκεῖνον. Καὶ μάλιστα καὶ τώρα δὲν συμφωνῶ μὲ ὅσα λές, ἀλλὰ πολὺ ἔντονα φιλονικῶ μαζί σου. καὶ αὐτὰ γνωρίζω πολὺ καλὰ ὅτι γίνονται ἐξ αἰτίας μου, διότι εἶμαι τέτοιος ὅπως ἀκριβῶς εἶμαι, γιὰ νὰ μὴν πῶ κάτι βαρύτερο γιὰ τὸν ἑαυτό μου.

Μιχαὴλ Χρ. Ἀλεξανδρῆς
Φιλόλογος

φωτογραφία