Ααὐτὸς ποὺ …ἐκαίγετο γιὰ τὴν Μακεδονία, τόσο γιὰ νὰ ῥίξῃ τὴν κυβέρνησι τοῦ κόμματός του, τὴν καταστρέφει τώρα οἰκονομικῶς, ὁδηγώντας τὸν κλάδο Ἑλληνικῆς Σακχάρεως στὴν χρεωκοπία καὶ τὸ ξεπούλημα σὲ ξένες πολυεθνικές.

Οἱ Ἕλληνες σακχαροτευτλοπαραγωγοὶ καὶ οἱ ἐργαζόμενοι μποροῦν, ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα, νὰ γεμίζουν τὰ οἰκογενειακά τους πιάτα μὲ ἐθνικὴ ὑπερηφάνεια.

Ἀλέξανδρος

Αναζητείται λύση σωτηρίας για τη ζάχαρη

Το εργοστάσιο της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης στο Πλατύ Ημαθίας δεν σφύζει από ζωή την ημέρα της επίσκεψής μας. Η περίοδος της παραγωγής, από τα ζαχαρότευτλα της ευρύτερης περιοχής –της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας αλλά και της Θεσσαλίας– έχει ολοκληρωθεί. Δουλεύει το συσκευαστήριο, αλλά και η μονάδα παραγωγής τευτλόσπορου, που προσφέρει στους αγρότες το ιδανικό ξεκίνημα για την καλλιέργειά τους, σε τιμή πολύ χαμηλή σε σύγκριση με τον εισαγόμενο ανταγωνισμό.

«Φέτος ήταν καλή χρονιά για όσους έσπειραν» δηλώνει στην «Κ» ο Θωμάς Γκουτζιαμάνης, διευθυντής του εργοστασίου στο Πλατύ. Οπως εξηγεί, ο κακός καιρός κατά τη φετινή περίοδο της σποράς –αρχές Φεβρουαρίου με αρχές Απριλίου στις περισσότερες περιοχές, πλην της πιο ψυχρής Ορεστιάδας, όπου γίνεται λίγο πιο αργά– είχε ως αποτέλεσμα πολλοί αγρότες να προτιμήσουν άλλες καλλιέργειες. Οσοι, όμως, το επέλεξαν επωφελήθηκαν από το ήπιο καλοκαίρι (το τεύτλο χρειάζεται υγρασία και δεν αντέχει παρατεταμένο καύσωνα) για να παράγουν προϊόν με υψηλό ζαχαρικό τίτλο, που –βάσει της τιμολογιακής πολιτικής που δημοσιεύει κάθε Νοέμβριο η εταιρεία– δίνει υψηλότερα έσοδα ανά στρέμμα.

Η Βόρεια Ελλάδα είναι η νοτιότερη περιοχή της Ευρώπης όπου ευδοκιμεί το ζαχαρότευτλο. Στον τοίχο του γραφείου του κ. Γκουτζιαμάνη δεσπόζει μία φωτογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τα ιδρυτικά στελέχη της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, που ξεκίνησε τη λειτουργία της επί των ημερών του, το 1960. Οπως σημειώνει ο κ. Γκουτζιαμάνης, η λογική του Καραμανλή ήταν η εξασφάλιση της αυτάρκειας σε βασικά προϊόντα σαν τη ζάχαρη. Για πολλά χρόνια, τα εργοστάσια της ΕΒΖ παρείχαν σταθερό εισόδημα σε χιλιάδες αγρότες και άλλα συνοδευτικά επαγγέλματα (μεταφορείς, εξαγωγείς, πάροχοι ανταλλακτικών κ.ά.). Το παράδειγμα των Σερρών, γενέτειρας του Καραμανλή και έδρας ενός εκ των τριών εναπομεινάντων εργοστασίων της ΕΒΖ, είναι ενδεικτικό: όπως αναφέρει ο κ. Γκουτζιαμάνης, που έχει διατελέσει διευθυντής και στη μονάδα των Σερρών, το ζαχαρουργείο εκεί προμηθεύεται τεύτλα μόνο από αγρότες του νομού. Σε χρονιές υψηλής παραγωγής, η αξία του κύκλου εργασιών που συνδεόταν άμεσα ή έμμεσα με τη λειτουργία του έφτανε τα 35-40 εκατ. ευρώ ετησίως στον νομό.

Η είσοδος στην ΕΟΚ, εμπνεύσεως Καραμανλή, ωστόσο, έμελλε σε βάθος χρόνου να ανατρέψει τις ισορροπίες. Εως το 2006, βάσει της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Ζάχαρης, η ετήσια ποσόστωση της Ελλάδας ήταν 320.000 τόνοι – αρκετά υψηλή για να καλύπτονται τις περισσότερες χρονιές οι καταναλωτικές ανάγκες των Ελλήνων, που πριν από την κρίση κυμαίνονταν κοντά στους 300.000 χιλιάδες τόνους ετησίως.

Τo 2006, με τη μεταρρύθμιση της ΚΟΑ, η Ελλάδα αποποιήθηκε το 50,01% της ετήσιας ποσόστωσής της, που μειώθηκε στους 158.000 τόνους ετησίως. Ως αποτέλεσμα, δύο από τα πέντε εργοστάσια της ΕΒΖ –αυτά της Λάρισας και της Ξάνθης– έκλεισαν. Το εργοστάσιο στο Πλατύ, το μεγαλύτερο της εταιρείας, το 2006 είχε περίπου 250 υπαλλήλους και είχε παραλάβει ως πρώτη ύλη από τους τευτλοπαραγωγούς 952.000 τόνους τεύτλα. Φέτος, στη σύντομη «καμπάνια» (περίοδο συγκομιδής και βιομηχανικής επεξεργασίας) του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου, παρέλαβε μόλις 247.000 τόνους, ενώ με εθελουσίες εξόδους και συνταξιοδοτήσεις, το προσωπικό έχει συρρικνωθεί στα 90 άτομα. Σύμφωνα με συνδικαλιστικές πηγές, οι εργαζόμενοι της ΕΒΖ από 1.600 και πλέον άτομα στα τέλη της δεκαετίας του ’90 έχουν φτάσει σήμερα τα 265.

Η αρχή της «κατηφόρας»

Από 184.806 τόνους την περίοδο 2006-7, η ετήσια ελληνική παραγωγή κατακρημνίσθηκε στους 30.500 τόνους το 2012-3. Το τεράστιο υπόλοιπο της εθνικής ποσόστωσης καλύπτεται με φασόν ζάχαρη, που η ΕΒΖ εισάγει από τα δύο δικά της εργοστάσια στη Σερβία, και από Γαλλία και Πολωνία.

Σύμφωνα τους εργαζόμενους με τους οποίους συνομίλησε η «Κ», η κατηφόρα ξεκίνησε με την οικονομική κρίση και τη στρατηγική «εξυγίανσης» της ΑΤΕ, ιδιοκτήτριας της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, επί κυβέρνησης Παπανδρέου. «Υπήρξε μια εκστρατεία απαξίωσης της εταιρείας. Εβγαινε ο πρόεδρος της ΑΤΕ εν μέσω καλλιεργητικής περιόδου και έλεγε ότι η εταιρεία πουλιέται. Αυτό μας έκοψε στα δύο» δηλώνει ο Δημήτρης Τσακυράκης, πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στο Πλατύ και βετεράνος 32 ετών στο εργοστάσιο.

Ωστόσο πέρα των όποιων αδέξιων χειρισμών, η πορεία συρρίκνωσης της εταιρείας επηρεάζεται από μεγαλύτερες δυνάμεις – την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου και τις πολιτικές της Ε.Ε. για τη διαχείρισή του. Η κατάργηση το 2009 των δασμών και των ποσοστώσεων για εισαγωγές από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, που παράγουν ζάχαρη πιο φθηνά από ζαχαροκάλαμο, στενεύει τα περιθώρια για τους Ευρωπαίους τευτλοπαραγωγούς. Οπως και σε άλλους κλάδους, η παγκοσμιοποίηση γκρεμίζει προστατευτικούς φραγμούς και παλαιές βεβαιότητες και στη ζάχαρη.

Λήγει η προθεσμία πώλησης του 82,33%

Σε αυτό το πλαίσιο επιχειρείται η πώληση του 82,33% της ΕΒΖ – η νέα διορία είναι στις 20 Δεκεμβρίου. Το κεντρικό πρόβλημα είναι ο ιδιαίτερα υψηλός τραπεζικός δανεισμός της εταιρείας (τα δάνεια ξεπερνούν τα 130 εκατ. ευρώ). Αλλά η μεγάλη ανησυχία των εργαζομένων είναι ότι ο νέος ιδιοκτήτης δεν θα δεσμεύεται για τη συνέχιση της λειτουργίας των εργοστασίων και της χρήσης ελληνικών τεύτλων ως πρώτη ύλη. Ο κ. Τσακυράκης καταγγέλλει ότι η διαδικασία ιδιωτικοποίησης χαρακτηρίζεται από έντονη μυστικότητα και ότι οι εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν τι δεσμεύσεις θα αναλάβει ο αγοραστής. Ο Λάμπρος Χαραλάμπους, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΒΖ, δηλώνει στην «Κ» ότι «κανένας υποψήφιος αγοραστής δεν θα παράγει ζάχαρη επί ζημία» (το κόστος παραγωγής στην Ελλάδα, λόγω κλίματος, είναι υψηλότερο απ’ ό,τι βορειότερα). Ωστόσο, τονίζει ότι θα στερούνταν λογικής για μια εταιρεία να προχωρήσει σε μια τέτοια επένδυση και στη συνέχεια να κλείσει τα εργοστάσια – «αν ήθελε μόνο εισαγωγές και εμπορία, θα μπορούσε να το κάνει χωρίς να αγοράσει την ΕΒΖ». Η ολοκληρωμένη διαχείριση της τευτλοκαλλιέργειας, που ξεκίνησε πέρυσι, παρέχει στους παραγωγούς ενίσχυση 30 ευρώ ανά στρέμμα (δεν έχουν πληρωθεί ακόμα για την περσινή παραγωγή). Σε αυτό το ποσό ενδεχομένως θα προστεθεί από το 2015 η συνδεδεμένη ενίσχυση για το τεύτλο. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μερική ανάκαμψη της παραγωγής τα επόμενα χρόνια. Ολα, όμως, θα εξαρτηθούν από τις προθέσεις του νέου ιδιοκτήτη, που, όπως και η ταυτότητά του, παραμένουν άγνωστες.

καθημερινή

Υ.Γ. Με την τιμή της ζάχαρης σε γενική ανοδική πορεία, και την εγχώρια κατανάλωση πάνω από 300.000 τόνους, θέλει πραγματικά πατριωτική πολιτική για να ΜΗΝ είναι βιώσιμη μία τέτοια επιχείρηση.φωτογραφία