Θεωρώ το έργο του Θανάση Τότσικα, που απεικονίζει τον ίδιο, γυμνό, να συνουσιάζεται με ένα καρπούζι, ως χαρακτηριστικό φαινόμενο του εκτραχηλισμού, της επτώσεως των ηθών και του επιπέδου της Τέχνης γενικότερα. Γιατί θα μπορούσε να δώσει περισσότερο βάθος και νέες διαστάσεις στο έργο του, θα δημιουργούσε κάτι απείρως καλλίτερο αν το έκανε με πεπόνι.
Ίσως μερικοί, αναμοχλεύοντας το παρελθόν μου, να βρουν υπόλοιπα παλαιών αντιθέσεων μεταξύ των αγροτοποιμενικών κοινοτήτων της περιοχής μου, διότι είναι γνωστόν ότι κατάγομαι από την Τερμινθία, κοινότητα πεπονοπαραγωγών, όπως είναι γνωστές και οι αντιθέσεις των ομοχωρίων μου με τημ διπλανή κοινότητα των Δεμαριωτών, που ήταν φημισμένοι παραγωγοί καρπουζιών, αφού το έδαφός τους ήταν τόσο πρόσφορο για το προϊόν αυτό. Αν παρατηρούσες από ψηλά τα δύο γειτονικά χωριά, θα έβλεπες το κίτρινο των πεπονιών πέριξ της Τερμινθίας και το πράσινο των καρπουζιών από τα μποστάνια γύρω από το Δεμάρι σαν χρωματική καταδήλωση ομόρων πλην αντιζήλων κοινοτήτων και περιοχών.
Δεν ήταν μόνο οι συνήθεις ανταγωνισμοί παραγωγών –γιατί είναι αλήθεια ότι η προτίμηση του καρπουζιού από τους καταναλωτές των πόλεων σήμαινε πάραυτα την πτώση του εισοδήματος των πεπονοπαραγωγών και είχαμε πάντα το παράπονο ότι το πεπόνι, αν και εκλεκτό έδεσμα, όμως παρέμενε φτωχός συγγενής στις επιλογές για το φρούτο του τραπεζιού.
Ήταν και το ήθος των καρπουζοπαραγωγών στο Δεμάρι, πάντα σπαγκοραμμένοι και πονηροί: Χαρακτηριστικά, στις συναντήσεις των ομάδων μας, στα πλαίσια του αγροτικού ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος, αντί να κλωτσούν την μπάλα, κλάδευαν τα πόδια των δικών μας. Και πολλές φορές, στις έντονες συζητήσεις που ακολουθούσαν μετά το ματς, τα τοπικά προϊόντα έπαιρναν την μερίδα του λέοντος στην επιχειρηματολογία και στις αντεγκλήσεις που ακολουθούσαν. Αυτοί μας έλεγαν «πεπονοκεφάλους», υπονοώντας μικροκεφαλία, ανάλογα εμείς λέγαμε: «Τι περιμένεις από καρπούζια;» υπονοώντας υπερμέγεθες πλην αχαμνό μυαλό. Τότε μαθαίναμε ακόμη καθαρεύουσα και ετυμολογία, ποιο είναι το πρώτιστο και κυρίαρχο ετυμολογικά, που έτσι καθορίζει και παράγει νέο λεξιλόγιο, κι είπα προκλητικά σε κάποιον από το Δεμάρι: «Πρώτα είν’ ο πέπων και μετά ο υδροπέπων». Τον στραπάτσαρα.
Όχι. Μακριά από εμένα οι γλυκερές αναμνησούλες και οι παλιμπαιδισμοί, αν και προηγουμένως φαίνεται να γλύστρησα λίγο. Παραμένω νηφάλιος και λόγιος και η κύρια επιχειρηματολογία μου εδράζεται στην διαλεκτική και την σφαιρική εξέταση του θέματος. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι η επέκταση των ορίων της τέχνης γίνεται με την διαπλοκή της με άλλα θέματα, όταν σπάνε τα όρια και οι όροι που την καθορίζουν και ενσωματώνει περισσότερο σύμπαν στο έργο της, θα έλεγα ότι η προτίμηση του κ. Τότσικα στο καρπούζι, εκτός του ότι αγνοεί τα διαιτολογικά (φούσκωμα με το καρπούζι –καλλίτερο, πιο γλυκό και διατροφικά προτιμητέο το πεπόνι), παραπέμπει και σε έναν παρωχημένο λαϊκισμό, που επενδύει, την σκηνή της συνουσίας του με το καρπούζι, σε συνειρμούς συνοικιακού εραστή ή εφαψία της λαϊκής αγοράς.
Ναι, υπάρχει μια αριστοκρατική και λόγια αντίληψη της ζωής στην επιλογή του πεπονιού. Ο «σικυός πέπων», έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοι το πεπόνι, δηλαδή το ώριμο αγγούρι, ψημένο στον ήλιο, αφού ο σικυός, το συνηθισμένο αγγούρι, τρώγεται μη ώριμο. Αργότερα, λέγεται απλώς πέπων και εγκαθιδρύεται έτσι, χωρίς αντίστιξη με το αγγούρι. Αγγούρι, λοιπόν, πεπόνι και καρπούζι, ιδού πού στήσαμε το αγροδίαιτο και υπαίθριο περιβάλλον για το μεγάλο έργο του Τότσικα. Που αποκτά νέες προοπτικές όταν γνωρίζουμε, και δεν φταίω εγώ αν οι μεταμοντέρνοι εικαστικοί της Ελλάδος είναι αδιάβαστοι, ότι η προσφώνηση των αρχαίων Ελλήνων «πέπον» σημαίνει μαλακέ, γλυκέ, εκφράζει στοργή, παίρνει την έννοια «καλέ μου». «Κριέ πέπον» [=καλό μου κριάρι, αγαπημένο μου] λέει ο Πολύφημος στην Οδύσσεια, «πέπον Καπανηιάδη» αναφέρεται στην Ιλιάδα.
Αχ, αν ήξερε ο Τότσικας τι πελώριες διαστάσεις θα έπαιρνε το έργο του αν συνουσιαζόταν με πεπόνι αναφωνώντας: «Ω πέπον!».
Like this:
Like Loading...
Related
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.
