Τί νά πῇ κάποιος γιά τόν Δραγούμη;
Νά μιλήσῃ γιά τό ἔργο του; Γιά τήν σκέψιν του;
Γιά τόν θάνατό του;
Ἤ μήπως νά μιλήσῃ γιά τόν ἀπέραντό του Ἔρωτα πρός τήν Μακεδονία;
Μίαν Μακεδονία ποὺ οὐδέποτε ἔπαψε νὰ εἶναι ἑλληνική, ἱστορικά, ἠθικά, συναισθηματικά….
Ποιός ἀλήθεια εἶναι σήμερα ἱκανός κι ἄξιος, νά τιμήσῃ, ὄχι φυσικὰ νὰ ἐξακολουθήσῃ, τό ἔργον τοῦ Ἴωνος;
Κι ἐάν τότε ὑπῆρχαν δείγματα βλακείας κι ἀνθελληνισμοῦ στό Ἑλλαδοκαφριστάν, γιατί ἀποροῦμε σήμερα γιά τήν κατάντια του;
Καὶ τέλος, ἐάν ἀπό τότε ξεκίνησε ἡ σαπίλα καί ἡ κατρακύλα, γιατί σήμερα σκιζόμαστε γιά ἀφύπνισι;  

Φιλονόη.  

Ίων Δραγούμης και Μακεδονία

του Σταύρου Καρκαλέτση

ιστορικού – συγγραφέα

Είναι εξαιρετικά γόνιμο, αν και όχι εύκολο, να γίνει κάποιος κοινωνός της βαθιάς και πολυσχιδούς σχέσης του Ίωνος Δραγούμη με την Μακεδονία. Αλλά είναι και ένα εγχείρημα κατ’ εξοχήν επίκαιρο. Πρόκειται για μια σχέση που παραπέμπει κατ’ ευθείαν στο σήμερα. Και αυτό, για δύο λόγους: Κατά πρώτον, η πολιτική φιλοσοφία του Δραγούμη εμφανίζει ισχυρή διαχρονικότητα, εμπεριέχει διάρκεια. Ειδικά στα αφορώντα την Μακεδονία. Και δεύτερον: Αυτό που ζούμε και εισπράττουμε σήμερα, με την απαράδεκτη, γκρίζα και εν τέλει άθλια πολιτική του συστημικού πολιτικού κόσμου, ως προς την επικείμενη παράδοση του ονόματος της Μακεδονίας σε αυτούς που την επιβουλεύονται. Όχι από την εποχή του Ίωνος Δραγούμη, αλλά ακόμη πιο πίσω…

Ας μιλήσουμε με παραπομπές, μέσα από την γραφίδα του Ίωνος. Αξίζει: «Σιχαίνομαι τὴν φρονιμάδα» (σ.σ. αυτήν ακριβώς που σήμερα στο μικροελλαδικό ΥΠΕΞ εξωραΐζεται ως σωφροσύνη, διαλλακτικότητα, εποικοδομητικό πνεύμα κ.τ.λ.). Και συνεχίζει ακάθεκτος ο Ίων: «Τί χρησιμεύει ἕνα κράτος ἑλληνικό, πού ἀντί ἄλλης ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, διορίζει προξένους σέ Ἀνατολή καί πρέσβεις στήν Δύση, μέ τήν μονάκριβη εὐχή καί ὁδηγία: Προσέξτε, μὴ γεννᾶτε ζητήματα!» Σας θυμίζει κάτι; Συνεχίζουμε, με τον Ίωνα τραγικά επίκαιρο: «Ἄλλα κράτη ἁρπάζουν πολιτείες καὶ χῶρες κι ἐμεῖς, κι ἐκεῖνα ποὺ εἶναι δικά μας, δὲν τὰ κρατοῦμε!».

Σε ένα άλλο σημείο (και βιβλίο του), ο Ίων Δραγούμης στηλιτεύει αυτήν ακριβώς την πολιτική: του ενδοτισμού και της υποτέλειας: «Ἡ Εὐρώπη μᾶς κολακεύει μὲ πιστοποιητικὰ καλῆς διαγωγῆς. Κι ἐμεῖς κολακευόμαστε καὶ καθόμαστε φρόνιμα». Το πιπινέλειο σύνδρομο του ΥΠΕΞ, μισόν αιώνα πριν. Διαχρονική η ανεπάρκεια και τα φοβικά σύνδρομα. «Δὲν ζητᾶμε ἀνταλλάγματα, τόσο τὸ παρακάναμε! Καὶ ἡ Εὐρώπη γύρισε νὰ μᾶς κυττάξῃ καὶ μᾶς σιχάθηκεε». Μεγάλες αλήθειες! Ποιος αλήθεια σήμερα, στον διεθνή πολιτικό και γεωστρατηγικό στίβο, υπολογίζει έναν ψοφοδεή αντίπαλο, που εδώ και δεκαετίες ψελλίζει το «δεν διεκδικούμε τίποτα;»

Ως προς τη θυσία του Παύλου Μελά, θυσία απλώς επιβεβαιώνουσα την διαρκή ηρωική ηθική των Ελλήνων ανά τους αιώνες, έχει σημασία να καταγράψουμε τις κατά Δραγούμη αντιδράσεις της εποχής, που ήταν τριών κατηγοριών:

• • Αυτοί που είπαν «Τί βλάκας νά πάῃ νά σκοτωθῇ;» (σας θυμίζει κάτι;)
  • Αυτοί (οι πιο «ευαίσθητοι») που είπαν «Κρίμα στὸ παλληκάρι, πῆγε ἄδικα!» (παραπέμπει στους πολλούς και μέτριους)
  • Αυτοί που έκλαψαν με ένα «Εὖγε στὸ παλληκάρι». Αυτοί που νοιώθουν το χρέος, οι πραγματικοί Έλληνες, που μπαίνουν στην φωτιά!

Για τους πρώτους και τους δεύτερους, τους αδιάφορους και βολεμένους και μέτριους, ο Ίων Δραγούμης είναι σαφής και καταγγελτικός: «Σαπίστε ἐκεῖ ποὺ εἶσθε!» Για τους λίγους και εκλεκτούς όμως, απευθύνει θεσπέσια προσκλητήρια: «Ἕληνες! Ἀνοίγεται τώρα ἐμπρὸς στὰ θολωμένα μάτια σας, στὰ σκοτισμένα μυαλά σας, δρόμος ἀληθινός! Δρόμος ζωῆς καὶ πολέμου! Ἐὰν τὸν θέλετε, πάρτε τον!» Αυτό δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ευθεία παραπομπή στο «τίποτα δὲν χαρίζεται, ὅλα κατακτῶνται. Μὲ ἀγώνα!»

Έχω την αίσθηση -γιατί όχι βεβαιότητα;- πως ο Ίων Δραγούμης απευθύνεται στις εκλεκτές μειοψηφίες, που είναι καταδικασμένες να γράφουν την Ιστορία. Πάντα οι λίγοι συμπαρέσυραν τους πολλούς. Και έτσι ζήσαμε, για την ακρίβεια επιζήσαμε, σαν Φυλή και σαν Έθνος.

Ανελέητα διαχρονικός ο Ίων. Σαν όλα τα ινδάλματα των Ελλήνων πατριωτών. Που είναι λαμπρά, όχι λαμπερά. Που είναι διαχρονικά, όχι με ημερομηνία λήξης. Άλλων τα είδωλα αποκαθηλώθηκαν και έπεσαν. Άλλοι έμειναν ιδεολογικά άνεργοι. Εθνοφοβικοί, ελλειμματικοί και υμνούντες ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Το δικό μας «πρέπει»; Παραπομπή πάλι στου Ίωνος τη γραφή: «Αὐτὴ ἡ χώρα, αὐτὴ ἡ Ἰδέα, θέλουν πολλοὺς ἀκόμη ἥρωες!». Να το εξαίσιο για εμάς προσκλητήριο. Αφορά εμάς αυτό. Δεν αφορά την κα Μπακογιάννη ή τον Γιώργο Παπανδρέου. Δεν αφορά τον κ. Παυλόπουλο και τον κ. Τσίπρα. Δεν αφορά τους ενταγμένους και βολεμένους. Στου Δραγούμη τα ηρωικά και άφθαρτα πορτρέτα δεν θα είχαν θέση όσοι παζαρεύουν ονόματα και τίτλους χιλιετιών.

«Νὰ ξέρετε πὼς ἐὰν τρέξουμε νὰ σώσουμε τὴν Μακεδονία, ἡ Μακεδονία θὰ μᾶς σώσῃ! Θὰ μᾶς σώση ἀπὸ τὴν μετριότητα καὶ τὴν ψοφιοσύνη, θὰ μᾶς λυτρώσῃ ἀπὸ τὸν αἰσχρὸ ὕπνο, θὰ μᾶς ἐλευθερώσῃ. Ἐὰν τρέξουμε καὶ σώσουμε τὴν Μακεδονία, ἐμεῖς θὰ σωθοῦμε!».

Λένε πως κανένας από εμάς δεν αξίζει να ζει, εάν δεν έχει ανακαλύψει έναν τουλάχιστον λόγο για τον οποίο θα άξιζε να πεθάνει. Ο Παύλος Μελάς βρήκε τον λόγο. Όπως και ο Ίων Δραγούμης. Όπως και ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Όπως και ο Σολωμός Σολωμού. Όπως χιλιάδες «όπως»…

Εδώ και η πεμπτουσία της πολιτικής κληρονομιάς του Ίωνος Δραγούμη. Δεν είναι απλώς η «Μακεδονία». Χώρος και χρόνος και αίμα και γη. Η Μακεδονία δεν είναι παρά ο προθάλαμος της Ιδέας. Η Ιδέα είναι η μετουσίωση της Μακεδονίας. Η Μακεδονία είναι μόνο η αφορμή. Για να πάμε παραπέρα. Και ψηλότερα.

Διατηρώ την βεβαιότητα πως εμείς, οι Έλληνες πατριώτες, έχουμε ο καθένας την δική του κρυφή, προσωπική «Μακεδονία» μέσα μας. Και είμαστε ερωτευμένοι με αυτήν. Είναι αυτό το «κάτι» για το οποίο θα άξιζε να υπερβούμε το ταπεινό, ασήμαντο είναι μας. Ώστε την ώρα της προσωπικής μας αναχώρησης από το γκρίζο «τώρα» των καιρών και της Ιστορίας, να μπορούμε να κοιτάξουμε τους γιούς μας στα μάτια.

---

Τα παραπάνω, από ομιλία του Σταύρου Καρκαλέτση σε φθινοπωρινή εκδήλωση του Ινστιτούτου «Ίων Δραγούμης», παραμένουν επίκαιρα, τώρα που άλλοι στήνουν ανδριάντες του Μεγαλέξανδρου στα Σκόπια ή βολτάρουν με τις φρεγάτες τους έξω από τη Ραφήνα. Τίποτα όμως δεν θα κατάφερναν οι αλλότριοι, αν δεν υπήρχαν ανάμεσά μας εν έτει 2009 οι πολιτικοί Εφιάλτηδες και Πηλιογούσηδες, επιβεβαιώνοντας πόσο Έλληνες είμαστε..

Ἑλληνικὲς γραμμές