Φίλοι μου ἀγαπημένοι…
Ἐπεὶ δὴ ἐχθὲς ἔπεσα σὲ μίαν συζήτησι, ὅπου κάποιος ὑπεστήριζε ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες δὲν ἐγνώριζαν τὸ μηδὲν (0), σᾶς παραθέτω ἀπὸ τὸ βιβλίον τοῦ τρίτου ἔτους τῆς Ἑλληνικῆς Ἀγωγῆς μερικὰ ἐνδιαφέροντα στοιχεία γιὰ τοὺς ἀριθμούς. (Γιὰ ὅσους ἀπὸ ἐσᾶς βέβαια ἐνδιαφέρονται).

Τὸ μηδὲν ἐπενοήθη ἀπὸ τὸν σπουδαῖο Ἕλληνα μαθηματικὸ καὶ ἀστρονόμο Κλαύδιο Πτολεμαῖο, τὸ δὲ (0) εἶναι τὸ ἀρχικὸ τῆς λέξεως «ΟΥΔΕΝ». .

Οἱ Ἑλληνες ὅταν ἔβλεπαν γράμματα, ἔβλεπαν κι ἀριθμούς. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι τὸ α=1, τὸ β=2 κλπ…

Ἡ ἐπινόησις τῶν συμβόλων 1,2,3,4…παραμένει σκοτεινὴ καὶ βέβαια ΔΕΝ εἶναι ἀπὸ τοὺς Ἄραβες, ποὺ γράφουν καὶ διαβάζουν μὲ φορὰ ἐκ δεξιῶν πρὸς τὰ ἀριστερά. Θὰ ἦταν παράλογον νὰ ἐπινοήσουν τοὺς ἀριθμούς, ὅπως τοὺς γνωρίζουμε καὶ τοὺς χρησιμοποιοῦμε σήμερα.
Κάποιοι ἐρευνητὲς παρομοιάζουν αὐτὰ τὰ σύμβολα μὲ τὰ ἑλληνικὰ γράμματα-ἀριθμοὺς (9<–>Θ, 8<–>Η, 7<–>Ζ κλπ…) Αὐτὸ φαίνεται καλλίτερα ἐὰν παρατηρήσετε ἕνα ψηφιακὸ ῥολόι…

Ἡ ἐτυμολογία τῶν ὀνομάτων τῶν ἀριθμῶν παραμένει συγκεχυμένη.

Τὸ εἳς, μία, ἓν προέρχεταιἀπὸ τὸν ἀρχικὸ τύο «ΙΟΣ» -«ΙΑ»- «Ι», ποὺ σημαίνει «Μόνος»-«Μόνη»-«Μόνο».

Τὸ δύο, κατὰ τὸν Κ. Οἰκονόμου τὸν ἐξ Οἰκονόμων, «εἶναι σχετικό μέ τό διά, σημαῖνον τό δίχα : δύο, σκιστόν, διαιρετόν».

Τὸ τρία κατὰ τὸ Liddle & Scott προέρχεται ἀπὸ τὴν ῥίζα τοῦ ῥήματος τρύω, ποὺ σημαίνει τρυπῶ, εἰσχωρῶ, παρεισφρύω (ἐντὸς τῆς πρώτης δυάδος).

Τὸ τέσσερα, αἰολικῶς πίσυρα, εἶναι σκοτεινῆς ἐτυμολογίας.

Τὸ πέντε ἐτυμολογεῖται ἢ ἀπὸ τὰ πάντα (δάκτυλα τῆς χειρὸς) ἢ ἀπὸ τὸ «πέμπε» τοῦ ῥήματος «πέμπω», ἀπὸ τὴν κίνησι τῆς χειρὸς ὅταν μετρᾶμε.

Τὸ ἕξ πιθανὸν νὰ ἐτυμολογεῖται ἀπὸ τὸν μέλλοντα τοῦ ῥήματος «ἔχω»=>ἔξω, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι θὰ κρατήσω (θὰ ἔχω) μίαν μονάδα ἀπὸ τὸ ἄλλο χέρι.

Τὸ ἑπτά, ὅπως λέει ὁ Σέλευκος, εἶναι ἀπὸ τὸ ῥῆμα σέβω, ἐπεὶ δὴ τὸ ἑπτὰ οὔτε διαιρεῖται οὔτε πολλαπλασιάζεται ἐντὸς τῆς δεκάδος καὶ θεωρεῖται ἱερὸς (σ-επτὸς) ἀριθμός.

Τὸ ὀκτώ, ὅπως γράφει τὸ Μέγα Ἐτυμολογικόν: «λέγουσι οἱ φιλόσοφοι ὃτι τό ὀκτώ καί ὀγδοάς, λέγεται παρά τό ἂγειν δύο τετράδας, οἰονεῖ ΄ἂγω δυάς, καί ὀγδοάς».

Τὸ ἐννέα, ἀπὸ τὸ «Ν Νέα (σεριὰ)» ἐπεὶ δὴ τὰ πρῶτα ἐννέα γράμματα ἐχρησιμοποιοῦντο διὰ τὶς μονάδες καὶ ἡ ἐπομένη («ἐν νέα») σειρὰ διὰ τὶς δεκάδες.

Τὸ δέκα παρὰ τὸ δέχω, τὸ λαμβάνω, δέχατος καὶ δέκατος (ἀδέκαστος, αὐτὸς ποὺ δὲν τὰ «παίρνει», δὲν λαδώνεται).

Τὸ εἴκοσι θυμίζει τὴν ῥίζα τοῦ ῥήματος εἶκα–ἔοικα, ποὺ σημαίνει ἐπανάληψις, ὁμοίως, δύο φορὲς (τὸ δέκα).

Τὸ ἑκατὸν ἀπὸ τὸ ἑκάς, ποὺ σημαίνει μακρὰν (ἀπὸ τὴν μονάδα).

Τὸ μύρια ἀπὸ τὴν μύρα, ποὺ σημαίνει θάλασσα, συνειρμικῶς πλημμύρα πραγμάτων.

Κι ὅπως λέει ὁ W. Durant, στὴν «Παγκόσμιον Ἱστορία τοῦ Πολιτισμοῦ»…:  «Ἡ ἑλληνική ἐπιστήμη κατήγαγε τάς μεγαλυτέρας νίκας εἰς τήν ἐπιστήμη τῆς γεωμετρίας. Οἱ Ἓλληνες μαθηματικοί ἒθεσαν τάς βάσεις τῆς τριγονωμετρίας. Ἐάν εἲχομεν ἀκέραια τά ἀριστουργήματά των, ἲσως νά ἐχαρακτηρίζαμε τήν Ἑλληνικήν Ἐπιστήμην ὡς τό μεγαλύτερον πνευματικόν κατόρθωμα τῆς ἀνθρωπότητος.»

Χρύσα Λίνδου

φωτογραφία