Περὶ τῶν παρὰ τοῖς Ἕλλησι Γραμμάτων ἐκ Κάδμου καὶ Φοινίκων

Ἡ λέξις «φοίνιξ», καὶ ἡ παρ᾿ Ἠροδότῳ χρῆσις αὐτῆς, ἔδωσαν τὴν χρυσὴν εὐκαιρίαν εἰς τοὺς πάσης φύσεως ὀπαδοὺς τῆς φιλοσοφίας «ἀρκεῖ νὰ μὴν εἶναι ἑλληνικὸν» τῆς συμβατικῆς γλωσσολογίας, νὰ δαιμονοποιήσουν τὴν προέλευσιν τῆς γραφικῆς ἀναπαραστάσεως τῶν φωνημάτων τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, γνωστῆς ὡς «ἀλφαβήτου» καὶ νὰ θεωρήσουν τὰ ἑλληνικὰ γράμματα ὡς μὴ προϊὸν τῆς ἑλληνικῆς διανοίας ἀλλὰ ὡς προϊὸν εἰσαχθὲν ὑπὸ τῶν Φοινίκων.
Ἰδοῦ ἡ ἐπίμαχος παράγραφος τοῦ Ἠροδότου (485-421/415 π.Χ.) ὡς αὕτη ἀναφέρεται εἰς τὸ βιβλίον «Ἡροδότου Μοῦσαι Ἱστοριῶν πέμπτη ἐπιγραφομένη Τερψιχόρη»

58. οἱ δὲ Φοίνικες οὗτοι οἱ σὺν Κάδμῳ ἀπικόμενοι, τῶν ἦσαν οἱ Γεφυραῖοι, ἄλλα τε πολλὰ οἰκήσαντες ταύτην τὴν χώρην ἐσήγαγον διδασκάλια ἐς τοὺς Ἕλληνας καὶ δὴ καὶ γράμματα, οὐκ ἐόντα πρὶν Ἕλλησι ὡς ἐμοὶ δοκέειν, πρῶτα μὲν τοῖσι καὶ ἅπαντες χρέωνται Φοίνικες· μετὰ δὲ χρόνου προβαίνοντος ἅμα τῇ φωνῇ μετέβαλλον καὶ τὸν ῥυθμὸν τῶν γραμμάτων. [2] περιοίκεον δὲ σφέας τὰ πολλὰ τῶν χώρων τοῦτον τὸν χρόνον Ἑλλήνων Ἴωνες, οἳ παραλαβόντες διδαχῇ παρὰ τῶν Φοινίκων τὰ γράμματα, μεταρρυθμίσαντες σφέων ὀλίγα ἐχρέωντο, χρεώμενοι δὲ ἐφάτισαν, ὥσπερ καὶ τὸ δίκαιον ἔφερε, ἐσαγαγόντων Φοινίκων ἐς τὴν Ἑλλάδα, Φοινικήια κεκλῆσθαι. [3] καὶ τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες, ὅτι κοτὲ ἐν σπάνι βύβλων ἐχρέωντο διφθέρῃσι αἰγέῃσί τε καὶ οἰέῃσι· ἔτι δὲ καὶ τὸ κατ᾽ ἐμὲ πολλοὶ τῶν βαρβάρων ἐς τοιαύτας διφθέρας γράφουσι.

Συνέχεια

Ἀπὸ τὴν Ὀρθοέπεια στὴν Καλλιέπεια (α)

Ἀπὸ τὴν Ὀρθοέπεια στὴν Καλλιέπεια
Φωνὴ καὶ Λόγος, μαρφήματα καὶ φωνήματα, γλῶσσα καὶ γραφὴ  (1)

Πλούσιες καὶ πτωχὲς γλῶσσες: ἡ ἀνησυχία τῆς γλωσσικῆς πτωχείας, ἢ ἐκπτωχεύσεως (1/3)

Εἶναι σαφὲς γιατί οἱ πλεῖστοι μας εἴμαστε πτωχότεροι τοῦ κ. Σιακόλα, ἢ τοῦ κ. Λεπτοῦ: ἔχουν περισσότερα χρήματα.

Μιλοῦμε, ὅμως, καὶ γιὰ τὸν γλωσσικὸ πλοῦτο, κι ἐξ ἀναλογίας γιὰ πλούσιες καὶ λιγότερο πλούσιες γλῶσσες.
Συχνὰ χωρὶς τεκμηριωμένα ἐπιχειρήματα, καὶ χωρὶς τὴν ἄδεια, σήμερα, τῆς «value free» ἐπιστήμης νὰ χρησιμοποιοῦμε ἀξιολογικὲς διακρίσεις στὴν ἀποτίμηση γλωσσῶν:
«Δὲν ὑπάρχουν καλλίτερες καὶ χειρότερες γλῶσσες», θὰ σᾶς διορθώσουν οἱ ἐπιστήμονες, καταγγέλλοντας μάλιστα στὴν ἰδεολογικὰ καὶ πολιτικὰ φορτισμένη Ἑλλάδα (ὅπου, ἄλλωστε ὅλα ἐξαργυρώνονται πολιτικὰ) τοὺς «νεο-ἀρχαϊσμούς» (νὰ προσεχθῇ τὸ ὀξύμωρον) ἢ τίς «ὑπερδιορθώσεις» ὡς ἔκφρασις νεοσυντηρητισμοῦ, αὐταρχισμοῦ ἢ ἐθνικιστικοῦ παροξυσμοῦ. Συνέχεια

Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος. (Λευκάς)

Λευκάς. Ἡ ὁμηρικὴ νῆσος Ἰθάκη τοῦ Ἰονίου πελάγους.

Λευκὰς                    Σελὶς Ο. Λ. Πανταζίδου                   §
Λ Λαερτιάδεω                          384
ε ἕδος                                       181                                        3
υ ὑπέρτατον                            649                                        1
κ κεῖται                                     351                                      Συνέχεια

Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος. (Δάφνη)

Δάφνη. Νύμφη τῶν δασῶν, τὸ ἱερὸν δένδρον τοῦ θεοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος.

Δάφνη                         Σελὶς Ο. Λ. Πανταζίδου                        §
Δ δένδρεον                      153  
ά Ἀπόλλωνος                    86      
φ Φοίβου                        672               Συνέχεια

Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος. (Δελφοί)

Δελφοί. Ἡ προομηρικὴ Πυθώ, τὸ μαντεῖον τοῦ Ἀπόλλωνος.

Δελφοὶ               Σελὶς Ο. Λ. Πανταζίδου             §
Δ δάφνην                            150
ε ἐσθίουσα                         254
λ λέγει                                  388                        ΙΙΑ2β
φ Φοίβου                           672
ο Ὄσσαν                            482                            2
ὶ ἱέρεια                                312 Συνέχεια

Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος. (Ἑλλάς)

(Προσπάθεια ἐτυμολογίας.
Κρατῶ τὸ «κωδικοποιημένον» κι ἀφήνω στὴν κρίσιν σας τὰ ὑπόλοιπα. Πάντως εἶναι σεβαστὴ ἡ προσπάθεια καὶ πρέπει νὰ τὴν τιμήσουμε!!!

Φιλονόη)

ΕΛΛΑΣ. Ἡ χώρη τῶν Ἑλλήνων.

ΕΛΛΑΣ                                     Σελὶς Ο. Λ. Πανταζίδου                                §
Ἑ ἐπώνυμον                                     244
λ λάβε (ἔλαβε)                                   585                                                  Α1β – 2 – 3
λ λαοῦ                                                38                                            72 – α – β – 1 – α – β
ὰ Ἀχιλλῆος                                         119
ς Σπερχειοῦ                                       592                                                     1

«Ἔλαβε τὸ ἐπώνυμον (ἡ Ἑλλὰς) ἐκ τοῦ λαοῦ τοῦ Ἀχιλλέως τοῦ Σπερχειοῦ.»

Πρωΐα. Ἐπίτομον ἐγκυκλοπαιδικὸν λεξικόν. ΕΛΛΑΣ, σελὶς 734, διασκευή.
«Τὸ ὄνομα Ἑλλὰς ἐμφανίζεται πρῶτον παρ᾿ Ὁμήρῳ ὡς δηλωτικὸν μικροῦ τμήματος τῆς Ἀχαΐας Φθιώτιδος, ἀπ᾿ αὐτοῦ δὲ ἐπεξετάθη πιθανῶς κατὰ τὸν η΄ αἰ. ἐφ᾿ ὁλοκλήρου τοῦ τμήματος τῆς ἑλληνικῆς χερσονήσου, …………………………………..» Συνέχεια